Dunajec
Dunajec Dunajec w Pieninach
Lokalizacja	Europa   Polska   Słowacja
Źródło	Tatry Zachodnie
Ujście	Wisła Opatowiec 50°14'35″N 20°43'42″E / 50.24306, 20.72833
Długość	274 km
Powierzchnia zlewni	6804 km²
Największe dopływy	Poprad , Biała
Średni przepływ	84,3 m³/s przy ujściu
Rzeki Europy

Przełom Dunajca widziany z Sokolicy

Widok z Trzech Koron

Dunajec ( słow. Dunajec, niem. Dunajetz lub Dohnst) – rzeka w południowej Polsce , prawy dopływ Wisły (rzeka II rzędu). Powstaje z połączenia wód Czarnego Dunajca i Białego Dunajca w m. Nowy Targ ; za początkowy odcinek uważa się Czarny Dunajec^[1]. Długość 247 km (łącznie z Czarnym Dunajcem), z czego 17 km liczy odcinek graniczny między Sromowcami Niżnymi a Szczawnicą . Powierzchnia dorzecza wynosi 6804 km², z tego w Polsce 4854,1 km², na Słowacji 1949,9 km² (z czego 1594,1 km² przypada na dorzecze Popradu , a 355,8 km² – na zlewnię samego Dunajca).

Po połączeniu potoków źródłowych Dunajec płynie szeroką doliną przez Kotlinę Nowotarską . Następnie zasila spiętrzenie wód przez zapory w Niedzicy ( Zbiornik Czorsztyński ) i Sromowcach Wyżnych ( zbiornik Sromowce Wyżne ). Przepływając przez Pieniny tworzy malowniczy przełom na odcinku między Sromowcami Wyżnymi a Szczawnicą , jednocześnie będąc rzeką graniczną między Polską a Słowacją . Dalej płynie na północ przez Beskidy Zachodnie (przełom między Pasmem Lubania a Pasmem Radziejowej ), Kotlinę Sądecką (po połączeniu z największym dopływem Popradem płynie szeroką doliną wielodzielnym korytem ) i Pogórze Beskidzkie. Przełamuje się przez wzniesienia Pogórza Rożnowskiego (zapory wodne: w Rożnowie – Jezioro Rożnowskie i Czchowie – Jezioro Czchowskie ) wpływa do Kotliny Sandomierskiej , a następnie obwałowanym korytem przez szeroką dolinę na Nizinie Nadwiślańskiej . Uchodzi do Wisły w okolicach Opatowca i Ujścia Jezuickiego .

Dunajec charakteryzuje się bardzo dużymi, gwałtownymi wahaniami poziomu wody (do 11 m w dolnym biegu) i wielkości przepływu (Nowy Targ min. przepływ 1,60 m³/s, średni 14,3 m³/s, maks. 604 m³/s; przy ujściu średni 84,3 m³/s zaś maksymalny 3500 m³/s), co skutkowało nieraz katastrofalnymi powodziami ( 1934 , 1970 ). Utworzone zbiorniki wodne służą celom retencyjnym , energetycznym i rekreacyjnym.

Główne dopływy:

• prawe: Białka , Grajcarek , Poprad , Kamienica Nawojowska , Biała
• lewe: Ochotnicki Potok, Kamienica (Gorczańska) , Łososina .

Nad Dunajcem leżą:

Nowy Targ , Łopuszna , Dębno , Czorsztyn , Niedzica , Szczawnica , Krościenko , Tylmanowa , Nowy Sącz , Podegrodzie , Rożnów , Czchów , Melsztyn , Tropie , Zakliczyn , Kurów , Stary Sącz , Łącko , Maszkowice , Lusławice , Wojnicz , Żabno , Niedomice , Wielogłowy , Wierzchosławice .

Dunajec ma duże znaczenie dla turystyki i rekreacji – spływ pienińskim przełomem Dunajca to atrakcja turystyczna na skalę europejską, występują dogodne warunki dla uprawiania kajakarstwa górskiego .

Dunajec jest również sporą atrakcją wędkarską. Występują w nim liczne gatunki ryb. W górnym biegu od źródeł po połączenie z Popradem, gdzie Dunajec ma charakter rzeki górskiej, są to: pstrąg potokowy , lipień , kleń , brzana , świnka , ukleja , okoń , jelec , brzanka ; rzadziej, okresowo, bądź miejscowo: szczupak , płoć , leszcz , pstrąg tęczowy , głowacica , troć jeziorowa; z ryb niewędkarskich: głowacz pręgopłetwy i białopletwy , strzebla potokowa ; sporadycznie inne gatunki.

W zbiornikach zaporowych oraz rzece poniżej zapory Czchowskiej przeważają ryby spokojnego żeru (karpiowate) oraz nizinne drapieżniki ( szczupak , sandacz , okoń , sum ). Ilość ryb poszczególnych gatunków podlega rokrocznie dynamicznym zmianom, z powodu silnej presji wędkarskiej, kłusownictwa oraz niekorzystnego wpływu zespołu zbiorników Czorsztyn-Niedzica^[].

Przypisy

Zobacz też

• zamki nad Dunajcem